Sołectwo

Informacje dotyczące sołectwa należy rozpocząć od sytuacji prawnej jednostki pomocowej gminy. Jako jednostka pomocnicza gminy sołectwo posiada i realizuje zadania własne na warunkach określonych w swoim statucie. Z kolei statut sołectwa określa kompetencje, zadania i zakres działania sołectwa jak i jego organów oraz sposób wewnętrznego zorganizowania. Realizując zadania własne sołectwo działa samodzielnie zgodnie z ustaleniami statutu. W świetle przepisów prawa sołectwo współdziała z organami gminy w wykonaniu zadań własnych i zleconych gminie. Opinia sołectwa stanowi podstawę analizy rozporządzeń organów gminy dotyczących spraw sołectwa. Sołectwo posiada prawo sprzeciwu określone niniejszym statutem do organów gminy w przypadku uznania, że naruszone są istotne interesy mieszkańców sołectwa. jak każdy organ administracji publicznej sołectwo posiada zdolność sądową w sprawach należących do jego właściwości z mocy ustawy i przyjętego statutu. Sołectwo i jego organy dbają o zbiorowe potrzeby wspólnoty mieszkańców sołectwa.

Zadania sołectwa

• współdziałanie z miejscowymi organizacjami społecznymi w sprawach kształtowania właściwych postaw mieszkańców: gotowości niesienia pomocy sąsiedzkiej, kultury współżycia mieszkańców, wzajemnego szacunku, gospodarności, poszanowania mienia;
• działania oświatowo–wychowawcze na rzecz umacniania rodziny, kultury życia rodzinnego;
• organizowanie różnych form pomocy sąsiedzkiej;
• organizowanie opieki i czasu wolnego dla dzieci i młodzieży;
• podejmowanie działań mających na celu umacnianie bezpieczeństwa i porządku publicznego;
• organizowanie i współdziałanie z właściwymi organami dla poprawy warunków sanitarnych, stanu ochrony przeciwpożarowej oraz zabezpieczenia przeciwpowodziowego.
  

Sołectwo decyduje w poniższych sprawach:

• właściwości, użytkowania lub innych praw rzeczowych i majątkowych zwanych mieniem gminnym;
• mienia komunalnego przekazanego sołectwu w zarząd powierniczy na zasadach bieżącego korzystania z tego mienia w zakresie zwykłego zarządu zgodnie z ustaleniami statutu gminy i niniejszego statutu;
• kierunków, zakresu i form społecznych czynów komunalnych;
• utrzymania, konserwacji, remontu wiejskich obiektów komunalnych, sportowych w ramach ustaleń i planów oraz budżetu gminy.

Sołectwo współdziała z organami gminy, wyraża opinię oraz ustosunkowuje się w sprawach:

• planu szczegółowego zagospodarowania sołectwa oraz uciążliwości środowiskowych;
• lokalizacja inwestycji;
• remontów kapitalnych, budowy dróg i ulic oraz ich oświetlenia, kanalizacji, zaopatrzenia w energię elektryczną terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, przeznaczenia pustych lokali użytkowych;
• zmian w rozkładzie jazdy komunikacji, przebiegu tras komunikacyjnych i rozmieszczenia przystanków;
• zmian przeznaczenia obiektów oświaty, służby zdrowia, kultury, sportu i rekreacji znajdujących się na terenie sołectwa.

Samorządowymi organami sołectwa są:

• Zebranie Wiejskie – organ uchwałodawczy sołectwa;
• Sołtys – organ wykonawczy sołectwa.

Kadencja sprawowania urzędu przez sołtysa i rady sołeckiej trwa cztery lata od daty ich wyborów. Wybory sołtysa i rady zarządza rada gminy w terminie do 3 miesięcy po upływie ich kadencji. Nadzór nad organami sołectwa sprawują organy gminy, zgodnie z postanowieniami niniejszego statutu. Kompetencją zebrania wiejskiego są objęte wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania sołectwa, określone w statucie sołectwa.

Do wyłącznej własności zebrania wiejskiego należy w szczególności sprawy:

• wybór i odwołanie organów sołectwa;
• podejmowanie uchwał wnioskujących do Rady Gminy organizacji i zakresie działania sołectwa;
• programowanie i planowanie programów rozwoju gospodarczego sołectwa;
• współdziałanie z organami gminy w sprawach rozwoju gospodarczego sołectwa;
• wypowiadanie się oraz opiniowanie i decydowanie o korzystaniu z dotychczasowych praw sołectwa z mienia gminnego;
• występowanie do Rady o przekazanie składników mienia komunalnego do korzystania i zarządzania;
• podejmowanie uchwał dotyczących przyjmowania lub wyzbywania się składników mienia komunalnego wskazanych przez organy gminy;
• podejmowanie działań oraz upoważnienie sołtysa do sprawowania zwykłego zarządu mieniem.

Sołectwo również w sposób „zwykły” zarządza mieniem w zakresie:

• zachowania mienia i osiągnięcia z niego normalnych korzyści, w tym pobierania dochodów;
• utrzymania mienia w stanie nie pogorszonym w ramach jego obecnego przeznaczenia;
• realizacji gospodarczej eksploatacji mienia.

Próbując wskazać gospodarkę finansową sołectwa należy przede wszystkim wskazać na jego zasoby finansowe:

• sołectwo może prowadzić gospodarkę finansową w ramach budżetu gminy.

Dochodami sołectwa mogą być:

• dotacje budżetu gminy;
• przychody własne, które mogą pochodzić z wpływów określonej działalności, w tym:
  • dochody uzyskane z tytułu zarządu mieniem gminnym;
  • dochody z najmu lub dzierżawy obiektów będących w gestii sołectwa;
  • dochody z imprez, wystaw, koncertów, konkursów organizowanych zgodnie z obowiązującymi przepisami;
  • dobrowolne wpłaty osób fizycznych prawnych,

Natomiast środki finansowe z budżetu sołectwa mogą być przeznaczone w szczególności na:

• dofinansowanie komunalnych czynów społecznych,
• wyposażenie, remont i utrzymanie dróg dojazdowych,
• utrzymanie i konserwację mienia gminnego oraz komunalnego przekazanego w zarząd sołectwa;
• pokrycie kosztów związanych z działalnością techniczno–organizacyjna organów sołectwa;
• środki finansowe sołectwa są przekazywane do budżetu gminy.

Kompetencje sołtysa

Urząd gminy prowadzi księgowość dochodów i wydatków sołectwa. Kompetencje sołtysa są następujące:

• reprezentuje sołectwo na zewnątrz;
• przewodniczy radzie sołeckiej;
• zwołuje zebranie wiejskie i przewodniczy jego obradom;
• bierze udział w sesjach rady miejskiej, występuje w imieniu sołectwa;
• podejmuje działania wykonawcze wspólnie z rada sołecką w sprawach realizacji uchwał zebrania wiejskiego;
• sprawuje bezpośredni zarząd zwykły sołeckim mieniem komunalnym i ponosi prawną odpowiedzialność z tytułu korzystania zarządzania mieniem;
• występuje do Wójta z wnioskami, propozycjami, inicjatywami w sprawach sołeckiego mienia, przekraczającymi jego i sołectwa kompetencje zwykłego zarządu;
• może występować przed Sądem na zasadzie posiadanej prze sołectwo zdolności sądowej;
• podejmuje określone przepisami, zadania wynikające z przepisów szczególnych;
• współdziała z organami Państwowej Inspekcji sanitarnej, a także ze służbą zdrowia w kwestiach ochrony zdrowia i życia ludności, zgłaszania chorób zakaźnych, właściwego poziomu sanitarnego wsi;
• współorganizuje działania oraz zapobiega bezpośrednio klęskom żywiołowym oraz usuwa ich skutki;
• współdziała z organami straży pożarnej w profilaktyce przeciwpożarowej;
• na podstawie uchwały rady pobiera podatki lokalne;
• korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym;
• sołtysowi przysługuje pomoc ze strony gminy w sprawach ustawowego korzystania z ochrony prawnej w toku sprawowania mandatu.

Rada sołecka

Składa się z 5 osób. Organ ten wspomaga i współpracuje z sołtysem w jego działalności, a szczególnie w realizacji zadań o charakterze planującym, wykonawczym i zarządzającym. Przewodniczącym Rady sołeckiej jest sołtys. Rada Sołecka działa kolegialnie i uchwala okresowe plany pracy dla swej działalności oraz dokonuje podziału pracy pomiędzy swoich członków. Kompetencją Rady Sołeckiej objęte są w szczególności następujące sprawy:

• opracowanie projektów podziału środków wyodrębnionych w budżecie gminy do dyspozycji sołectwa;
• inicjatywy dotyczące udziału mieszkańców oraz programów i planów działań; współorganizowanie wykonania uchwał zebrania wiejskiego oraz kontrolowanie ich realizacji.

Autor: Anna Płaza